منسوجات از نخ و نخ‌ها از الیاف یا رشته‌ها ساخته می‌شوند. عملکرد یک محصول نساجی، چه شلوار جین باشد یا لباس آتش نشانی، بسیار وابسته به نوع الیاف/رشته‌های مورد استفاده در آنهاست. ویژگی‌های این منسوجات نیز به ساختار(مورفولوژی) و خواص مولکولی آنها وابسته است. به طورکلی، مشخصۀ اصلی الیاف و رشته‌ها انعطاف‌پذیری و ظرافتشان است. آنها نسبت به سطح مقطع خود در مقایسه با سایر مواد مانند چوب، پلاستیک یا فلزات طول زیادی دارند. هرچند برخی از الیاف و رشته‌ها خود از چوب یا پلاستیک ساخته می‌شوند.




چه در فکر خرید لباس‌های جدید باشید و چه در فکر یافتن راه درست برای تمیز کردن لباس‌های قدیمی خود، درکی که از نوع و جنس پارچۀ آنها دارید می‌تواند مهم باشد. این امر بخصوص در مواردی صادق است که مالک یک پارچۀ زیبا باشید و بخواهید به گونه‌ای از آن مراقبت کنید که ماندگاری بیشتری داشته باشد. مسئله اینست که انواع مختلف پارچه ویژگی‌های متفاوتی دارند که این امر خود می‌تواند بشدت بر نحوۀ نگهداری شما از لباس‌هایتان تأثیر بگذارد.



ضدکف یا آنتی فوم چیست؟

ضدکف یا آنتی فوم به مادۀ شیمیایی می‌گویند که باعث کاهش حجم یا ازمیان رفتن کف‌هایی که در حین اجرای فرایندهای مختلف شکل می‌گیرند، می‌شود. برای مثال در فرایندهای شیمیایی، دلایل استفاده از آنتی فوم‌ها، جلوگیری از سرریز شدن یا نقص و ایجاد لکه در پوشش‌های سطحی و مشکلات اینچنینی است. در ادامۀ این متن شما را با انواع ضدکف‌ها و کاربردهایشان آشنا خواهیم کرد.



در این مطلب مروری بر تاثیرات نانوتکنولوژی در تکمیل منسوجات ارائه شده است. نانوتکنولوژی فرصت‌های عملکردی مختلف مانند خواص ضد میکروبی، آبگریز، دافع کثیفی، ضد شعله و ضد چروک را فراهم می‌کند. مفهوم تکمیل نانو باعث ایجاد کاربردهای جدید در منسوجات شده است. این تکنولوژی از لحاظ ارزش افزوده محصولات نیز با ارزش است.





الیگومرها پلیمرهایی با وزن مولکولی پایین هستند که تعداد واحد تکرار شوندۀ آنها کم است و طول زنجیر کوتاهی دارند. الیگومرها خواص فیزیکیشان به طور قابل توجهی به طول زنجیره بستگی دارد. در واقع الیگومر یک محصول جانبی است که در حین تولید پلی‌استر ایجاد شده و همیشه در الیاف پلی‌استر باقی می‌ماند.




اکثر منسوجات مصنوعی عمدتاً در تولید لباس استفاده ‌می‌شود. الیاف ‌پلی‌استر در انواع لباس‌ها به تنهایی یا به صورت مخلوط با الیافی مانند پنبه استفاده ‌می‌شود. یا به عنوان مثال الیاف آرامید، برای لباس‌های ضد شعله و منسوجات محافظ و... استفاده ‌می‌شود. 




تکمیل مقاوم در برابر چروک روشی برای پوشش دادن پارچه‌ها با یک رزین شیمیایی است که به عنوان یک کراس لینکر بین پیوندهای هیدروژنی عمل می‌کند و باعث افزایش پایداری و جلوگیری از چروک شدن پارچه می‌شود. پارچه‌های متشکل از سلولز، سلولز بازیابی شده و ترکیبات حاوی الیاف مصنوعی تمایل بیشتری به چروک شدن پس از شستن و خشک شدن یا در هنگام پوشیدن دارند. امروزه، همه آرزو دارند که لباس‌ها شکل اتوکشی شده خود را حفظ کند. پوشش‌های ضد چروک به پارچه ظاهری ابریشمی و بدون چروک می‌دهد. تکمیل‌های ضد چروک به طور گسترده در صنعت نساجی برای ایجاد مقاومت در برابر چین و چروک برای مواد سلولزی مانند پارچه‌های پنبه‌ای استفاده می‌شود.



الیاف مصنوعی نتیجۀ تحقیقات گسترده برای بهبود خواص الیاف طبیعی بوده‌است. پلیمرهای تشکیل دهندۀ الیاف مصنوعی عموماً از مواد شیمیایی بر پایۀ نفت به دست ‌می‌آیند. بنابراین به این الیاف، الیاف مصنوعی ‌می‌گویند. در دسته بندی الیاف، به این گروه الیاف بشر ساخت نیز گفته ‌می‌شود.
اکثر منسوجات مصنوعی عمدتاً در تولید لباس استفاده ‌می‌شود. الیاف ‌پلی‌استر در انواع لباس‌ها به تنهایی یا به صورت مخلوط با الیافی مانند پنبه استفاده ‌می‌شود. یا به عنوان مثال الیاف آرامید، برای لباس‌های ضد شعله و منسوجات محافظ و... استفاده ‌می‌شود. 



ترکیباتی که می‌توانند کثیفی یا روغن را از یک ماده پاک کنند و به صورت سوسپانسیون آن را در محلول نگه دارند، شوینده نامیده شده و به این خاصیت، پاک کنندگی می‌گویند. پاک کنندگی ارتباط نزدیکی با کشش سطحی دارد. صابون نوعی از مواد شوینده است. مواد شوینده به طور گسترده در صنعت نساجی استفاده می‌شود. شوینده در صنعت نساجی برای تمیز کردن اولیه، از بین بردن مواد آهاری یا روغن از پارچه مناسب است.

صابون‌ها نمک‌های فلزی اسیدهای چرب (اشباع یا غیراشباع) حاوی 8 تا 22 اتم کربن هستند. ممکن است انواع مختلفی از نمک فلزی وجود داشته باشد اما نمک‌های سدیم و پتاسیم به عنوان مواد شوینده استفاده می‌شوند. 


 


الیاف اکریلیک یکی از الیاف مصنوعی است که از پلیمریزاسیون اکریلونیتریل با وزن مولکولی بالاتر از 000,100 و حدود 1900 واحد مونومر ساخته شده است. اکریلیک به الیافی گفته می‌شود که حداقل 85 درصد مونومر آکریلونیتریل داشته باشد، در حالی که در مداکریلیک درصد اکریلونیتریل بین 35 تا 85 درصد است.




یکی از مهمتربن دسته‌بندی‌های منسوجات فنی، منسوجات پزشکی است. رشتۀ جدیدی در نتیجۀ تلفیق فناوری نساجی و علم پزشکی است که به عنوان منسوجات پزشکی یا Med-tech شناخته می‌شود. از مواد بهداشتی،  ملحفه‌های بیمارستانی و پرده‌ها گرفته تا ماسک‌های جراحی که در اتاق‌های عمل استفاده می‌شوند. حتی به نخ‌های جراحی، بانداژها و استخوان‌های مصنوعی، رباط‌ها، کلیه‌های مصنوعی و منسوجات هوشمند که در همه جا وجود دارند نیز می‌توان اشاره کرد. 


  


رنگزاها در محیط رنگرزی (به طور مثال آب) محلول هستند یا ‌می‌توانند در بستر الیاف نساجی حل شوند. رنگزاها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با مولکول‌های پلیمری تشکیل‌دهنده الیاف، پیوند قوی داشته باشند. رنگزاها باید مقداری افینیته یا تمایل به یک یا چند مادۀ نساجی داشته باشند و از محلول آبی به الیاف جذب شوند. رنگزا‌ها در یک راکتور سنتز و فیلتر شده و سپس خشک ‌می‌شوند و در نهایت برای تولید محصول نهایی با سایر مواد افزودنی ترکیب ‌می‌شوند. 





کاربرد الیاف در منسوجات و پوشاک به زمان تکامل انسان بر می‌گردد. در ابتدا پوشاک نه تنها به هدف زیبایی شناختی بلکه برای محافظت در برابر سرما، گرما، باران، گرد و غبار و... وجود داشت. استفاده از الیاف در پوشاک به 4500 تا 5000 سال قبل از میلاد با استفاده از کنف، کتان، پنبه و ابریشم بر می‌گردد. تا انقلاب صنعتی تمام منابع الیاف از طبیعت بود.


   

 


فرآیند شست‌وشوی جین یک فرایند مهم است که پارچۀ خام جین را به لباس‌هایی با ظاهری مناسب تبدیل می‌کند. با این حال، یک چالش رایج در این مسیر لکه گذاری مجدد ایندیگو یا بک استینینگ است که بر کیفیت کلی و ظاهر جین تأثیر می‌گذارد. بیایید وارد شیمی بک استینینگ رنگ شویم و مواد مختلف به عنوان عامل آنتی بک استینینگ پارچه را بررسی کنیم!


 



صنعت نساجی یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین صنایع در جهان است. برای قرن‌ها، زنان نقش حیاتی در شکل دادن به این صنعت داشته‌اند. آنها به روش‌های مختلف از ریسندگی گرفته تا بافندگی، طراحی، بازاریابی و بسیاری موارد دیگر به پیشرفت این صنعت کمک کرده‌اند. امروزه نفوذ زنان در مهارت‌های رهبری، مدیریت و همچنین ارائه طرح‌های خلاقانه و مفاهیم بدیع در تمام صنایع مشهود است. در روز مهندس، بیایید سهم زنان در صنعت نساجی را جشن گرفته و اهمیت زنان را در رشد و موفقیت آن بدانیم.


  



نخ‌ها، به‌ویژه نخ تار در طول بافت در معرض سایش قرار می‌گیرند. برای جلوگیری از آسیب دیدن نخ‌های تار در اثر سایش، آهار به نخ تار زده می‌شود. وجود آهار روی پارچه باعث سفت شدن آن شده و استفاده از پارچه را در رنگرزی و تکمیل دشوار می‌کند. بنابراین یکی از مراحل اولیه در فرآیندهای تر در نساجی حذف آهار و افزودنی‌های محلول در آب است که به این عملیات، آهارگیری گفته می‌شود. فرآیند آهارگیری برای آماده ساختن پارچه برای فرآیند بعدی ضروری است.


   


الیاف طبیعی هزاران سال است که در طیف وسیعی از محصولات، از پوشاک و منسوجات گرفته تا کاغذ و مصالح ساختمانی استفاده می‌شود. با ظهور الیاف مصنوعی در قرن بیستم، استفاده از الیاف طبیعی کاهش یافته است، اما این الیاف هنوز هم مهم و ارزشمند باقی مانده‌اند.

 الیاف طبیعی دارای چندین مزیت از جمله تجدیدپذیر بودن، قابلیت تجزیۀ زیستی و احساس راحتی در هنگام پوشیدن هستند، اما در مقایسه با الیاف مصنوعی دارای معایبی همچون گران‌بها بودن نیز هستند. 


 


آب سخت معمولاً به عنوان آبی تعریف می‌شود که حاوی غلظت بالایی از یون‌های کلسیم و منیزیم است. با این حال، سختی می‌تواند توسط چندین فلز محلول دیگر نیز ایجاد شود. به طور معمول یون‌های تک ظرفیتی مانند سدیم و پتاسیم باعث سختی آب نمی‌شوند. کاتیون‌های دو ظرفیتی تمایل دارند تا با آنیون‌های موجود در آب گرد هم آیند و نمک‌های پایداری را تشکیل دهند. سختی آب به طور سنتی با تیتراسیون شیمیایی اندازه‌گیری می‌شود.

سختی یک نمونه آب بر حسب میلی گرم در لیتر یا همان قسمت در میلیون (ppm) گزارش می‌شود.